مشکلات تجربه شده مادران طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط آن با نوع زایمان در شهرستان مهاباد سال 1389

مقدمه: تولد نوزاد در بسیاری از زنان، باعث شروع تغییرات طولانی مدت در زندگی، روابط، کار، فعالیت‌های اجتماعی و مسئولیت‌های خانگی آنان می‌شود. این تغییرات نه تنها عملکرد جسمی و روانی، حتی ممکن است عملکرد بیولوژیک زنان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. با توجه به وجود مطالعات محدود در زمینه مشکلات سلامتی مادری بعد از زایمان در ایران و حتی در کل دنیا، مطالعه حاضر با هدف تعیین مشکلات تجربه شده توسط زنان طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط آن با نوع زایمان انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی در سال 1389 بر روی 311 زنی که جهت دریافت مراقبت‌های معمول هفته 36 تا 38 بارداری خود به 6 مرکز (کلیه مراکز) بهداشتی درمانی شهر مهاباد مراجعه کرده و تمایل به شرکت در مطالعه را داشتند، انجام شد. 3 نفر از افراد از مطالعه خارج شدند و پرسشنامه اولیه برای 308 زن باردار تکمیل شد. سپس با زنان در روز هفتم، هفته هشتم و ماه دوازدهم بعد از زایمان در زمینه مشکلاتی که در طی هفته اخیر تجربه کرده بودند، مصاحبه انجام شد. داده‌ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 18) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین تفاوت فراوانی مشکلات در هفته اول، هفته هشتم و ماه دوازدهم از آزمون مک نمار و بین زنان با زایمان واژینال و سزارین از آزمون مجذور کای استفاده شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: بر اساس گزارش خود زنان، در هفته اول بعد از زایمان، 289 نفر (6/91%)، هفته هشتم 277 نفر (3/90%) و در ماه دوازدهم 254 نفر (5/82%) از زنان حداقل یک مشکل را در طی 7 روز گذشته تجربه کرده بودند. مشکلات ذکر شده توسط بیش از یک سوم زنان در هفته اول و هشتم بعد از زایمان، کمردرد (به ترتیب 64% و 60%)، خستگی (به ترتیب 63% و 60%)، سردرد (به ترتیب 47% و 34%) و مشکلات خواب (به ترتیب 32% و 46%) و در ماه دوازدهم خستگی (43%)، مشکلات خواب (36%) و کمردرد (35%) بود. فراوانی مشکلات کمردرد، بی اختیاری ادراری، عفونت دستگاه ادراری و غم و اندوه طی هفته اول بعد از زایمان در افراد با زایمان واژینال نسبت به زنان با زایمان سزارین به طور معنی‌داری بیشتر گزارش شد. در حالی که مشکلات خواب در هر سه مقطع زمانی، یبوست، خستگی، عوارض ناشی از بی‌حسی یا بیهوشی هم در هفته هشتم و هم در ماه دوازدهم و مشکلات شیردهی در ماه دوازدهم در افراد با زایمان سزارین به طور معنی داری بیشتر گزارش شد (05/0>p). نتیجه گیری: فراوانی مشکلات سلامتی در دوره بعد از زایمان بالا می‌باشد. بنابراین توجه بیشتر به مشکلات مادران در طی دوران بعد از زایمان ضروری می‌باشد. همچنین نتایج این مطالعه می‌تواند دلیل دیگری بر فواید مادری زایمان واژینال باشد.